Hoe kun je van iemand houden met een psychisch probleem
Over het hoofd geziene dynamiek.
De impact van psychische problemen van een partner of naaste op de relatie/gezin is vaak een over het hoofd geziene dynamiek. Het is echter al lang bekend voor mensen die in het veld werken met koppels dat personen met een psychische probleem een negatieve invloed kan hebben op de gezondheid van hun partner en gezin. Ik heb vaak als relatietherapeut/coach de negatieve effecten gezien van relationele stress op mensen die worstelen met depressie, angst/paniek, trauma, ADHD, autisme, narcisme, verslaving en borderline
Relatie komt uit balans
Relaties kunnen prachtig zijn en uitdagend onder de beste omstandigheden. Maar hoe zit het met de extra uitdaging als je partner een psychisch probleem of aandoening heeft? Wanneer een partner een psychisch probleem heeft, kan de situatie nog complexer worden. Vaak zal de partner zonder een gediagnosticeerde stoornis meer verantwoordelijkheden op zich nemen, althans voor de korte termijn. Voor een persoon die zich al zorgen maakt over wat er met zijn of haar partner gebeurt, kan het extra moeilijk zijn om meer tijd te besteden aan het huishouden of zorgen voor de kinderen.
Het kan een hele druk geven voor deze partner om als een soort mantelzorgrol in de relatie te staan. Hij of zij kan zichzelf dan geïsoleerd en onzeker gaan voelen over hoe ze met hun relatie en hun geliefde moeten omgaan.
Deze druk kan nog groter worden als de partner met het psychische probleem niet aan zijn of haar eigen herstel werkt. Deze partner kan zich overweldigd voelen en de dynamiek van een gelijkwaardig partnerschap komt dan uit balans.
Voor velen is individuele- of relatietherapie een ideale plek om zinvolle ondersteuning te vinden terwijl je met een geestelijk zieke partner door het leven navigeert. Het biedt een vertrouwelijke, niet-oordelende ruimte om zorgen te uiten en belangrijke vragen te stellen.
Wanneer je te maken hebt met een partner met een psychisch probleem kunnen dingen overweldigend voelen. Hieronder staan een aantal punten om in gedachten te houden die kunnen helpen om je relatie gezond houden. Maar ga niet zelf experimenteren en zoek tijdig professionele ondersteuning voordat je relatie helemaal escaleert.
Verdiep je in het psychologische probleem
Een van de eerste dingen die je als partner kunt aanpakken is je te verdiepen in de symptomen. In mijn praktijk merk ik dat veel partners in ergernis en frustratie blijven hangen waardoor ze niet goed hulp kunnen bieden.
Maar door jezelf te verdiepen( indien mogelijk met je partner) in het probleem van je partner, kun je een dieper inzicht krijgen in wat ze ervaren en nodig hebben. Door dat te doen, kun je niet alleen een duidelijker beeld krijgen van wat je partner doormaakt, maar ook je eigen ervaringen met hun psychisch probleem beginnen te begrijpen. Dit kan een krachtig begin zijn van het genezingsproces, omdat je dan precies leert waar je mee te maken hebt en je kunt beginnen met het zoeken hoe je je partner kunt ondersteunen in het helingsproces.
Als je je verdiept hebt in je partner kun je beter hulp bieden bij het zoeken naar professionele ondersteuning en geef informatie over manieren om dit te doen.
Hoe kun je omgaan met de situatie?
Als partner, familielid of vriend(in) van iemand die psychische problemen heeft, is het soms moeilijk om erachter te komen hoe je het beste met hem of haar kunt omgaan. Helaas bestaan er geen vaste omgangsregels die een succesvolle omgang garanderen. Dit verschilt namelijk per persoon en per psychisch probleem.
Eén op de vier mensen krijgt ooit in zijn leven te maken met psychische problemen. Een psychische aandoening van de partner heeft een enorm effect op de relatie. Partners kunnen dan last hebben van: wanhoop, isolatie, loyaliteitsconflict en overbelasting. Maar er is weinig aandacht voor die partners in de zorg- en hulpverlening terwijl de emotionele belasting is zwaar. Veel partners of familieleden van mensen met psychische problemen kampen met verdriet, onmacht, schuldgevoel, frustratie, teleurstelling, rouw. Ze komen daar vaak niet aan toe omdat de aandacht vooral uitgaat naar hun partner of familielid.
Wanneer iemand van wie je houdt psychische klachten heeft, is dit niet alleen moeilijk voor die persoon zelf. Het doet je pijn om te zien dat iemand zich niet goed voelt, en het is frustrerend dat je soms niet weet wat je kunt doen. Psychische klachten kunnen veel invloed hebben op de omgeving van die persoon. Het beïnvloedt de relaties onderling, bijvoorbeeld binnen een gezin of tussen partners. Dit kan spanningen met zich meebrengen en kunnen partners oververmoeid raken.
Als je partner, kind, broer of zus psychische problemen heeft, is dat heel ingrijpend zoals:
- Hoe kan ik het beste hier mee omgaan?
- Hoe kan ik het beste reageren op wat er gebeurt?
- Hoe houd ik het vol?
Vaak over het hoofd gezien probleem
De impact van psychische problemen op de relatie is vaak een over het hoofd geziene dynamiek in zowel de publieke media als wetenschappelijke tijdschriften.
Dit is deels te wijten aan de traditionele praktijk van professionals in de geestelijke gezondheidszorg die zich vooral richten op de symptomen (gedrag en cognitie) binnen het individu en die de patronen van hoe personen zich tot elkaar verhouden in een relaties over het hoofd zien of onderschatten.
De stress in een relatie kan vaak op een crisisniveau komen. Maar er zijn manieren om een gezonde relatie te behouden (of zelfs versterken) als je partner een psychische aandoening heeft.
In mijn loopbaan als relatie- en gezinstherapeut heb ik uit eerste hand de genezende effecten gezien die een gezonde relatie kan hebben op een persoon die worstelt met een psychische aandoening. Gezonde relaties dienen als buffer om de persoon te helpen om emotionele, fysieke als mentale gezondheidsproblemen te voorkomen.
Aan de andere kant wordt algemeen erkend dat relationele stress bij een partner een negatieve invloed kan hebben op de persoon die worstelt met een psychische aandoening en de aandoening verergert. Ik heb vaak de negatieve effecten gezien van relationele stress op mensen die worstelen met depressie, angst en andere problemen of stoornissen.
Hoe kun je dat voorkomen?
Waar krijg je mee te maken als je iemand met psychische klachten ondersteunt?
Het kan heel zwaar zijn om iemand met psychische klachten te ondersteunen. Waar kun je mee te maken krijgen?
- Je hebt zorgen over de negatieve gevolgen van de psychische klachten. Misschien ben je bang dat je naaste zijn werk kwijtraakt, vrienden verliest of geldproblemen krijgt.
- Je bent angstig dat je naaste zichzelf of anderen iets aandoet. Misschien ben je bang dat hij/zij aan zelfdoding denkt.
- Je ervaart onbegrip bij anderen. Mensen weten soms weinig over psychische problemen of hebben er negatieve ideeën over.
- Je schaamt je misschien voor de psychische klachten van je naaste.
- Je voelt je eenzaam en overbelast voor de zorg van je naast.
- Je naaste weigert hulp van anderen of vindt dat hij/zij geen psychische problemen heeft.
- Je hebt misschien het gevoel dat de problemen voor een deel jouw schuld zijn.
- Je bent bang om zelf ook psychische klachten te krijgen. Is het misschien een erfelijke aandoening?
- Je gevoelens voor hem/haar veranderen, bijvoorbeeld doordat hij/zij door zijn psychische klachten erg somber of agressief wordt.
- Je bent bang om je kind te verliezen en je hebt zorgen over de toekomst.
Belasting als partner of ouder
Wanneer relaties onder druk staan, beginnen partners zich fysiek en emotioneel van elkaar te distantiëren. Ze hebben de neiging om elkaar te vermijden en wanneer ze bij elkaar komen is het vaak gespannen wat resulteert in ingetogen gesprekken of gesprekken op enkel praktisch niveau.
Partners of familieleden voelen zich vaak machteloos en vragen zich af hoe hij of zij overeind kan blijven. En hoe ze samen hun relatie kunnen redden. Partners van mensen met een psychische aandoening zijn vaak overbelast. Alles komt op hun bordje: de zorg voor de partner en dilemma’s rond de behandeling, verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen thuis, werk en inkomen, en sociale contacten. Ook rust er nog steeds een taboe op psychische problemen, waardoor hulp vragen lastig is. Schaamte maakt partners terughoudend om hulp te zoeken. Partners van mensen met een psychische ziekte die iedere vorm van hulp of zelfs enige feedback weigeren te accepteren. Misschien denk je dan aan mensen met een verslaving of mensen die de grens tussen waan en werkelijkheid zijn verloren. Maar ook bij mensen met een depressie komen we dit gedrag van ontwijken, vermijden en ontkennen vaker wel dan niet tegen.
Belasting op het gezin
Partners of kinderen van mensen met psychische problemen zijn eigenlijk altijd alert op wat er kan gebeuren. Binnen een gezin overheerst de ziekte van de persoon vaak volledig en moeten dingen vaak wijken. Het probleem hangt als een donderbui boven een partner of het gezin. Dat betekent vaak ook dat het sociale leven van het gezin eronder lijdt. Want je nodigt geen mensen meer uit, vanuit schaamte als je weet dat met iemand binnen het gezin het niet goed gaat. Soms worden mensen met een psychische ziekte ook agressief en ook dat is vaak een reden om geen anderen uit te nodigen.
Het contact verloopt moeilijk.
Het bieden van ondersteuning aan iemand die lijdt aan een psychisch probleem kan overweldigend en emotioneel uitputtend zijn. Het zien van je naaste van wie we houden met pijn is moeilijk, vooral wanneer het gaat om hun worsteling. We willen zo graag hun problemen oplossen en hun ondersteuning bieden.
Door psychische problemen kan iemand extreem gedrag gaan vertonen. Bijvoorbeeld agressief, wantrouwend of heel teruggetrokken. Dat kan ertoe leiden dat er veel conflicten ontstaan, of dat het contact moeizaam of zelfs helemaal verbroken wordt.
Uit onderzoek onder een groot aantal partners blijkt dat deze vaak moeite hebben om open te zijn over de ziekte van hun wederhelft. Daarnaast liggen overbelasting en eenzaamheid op de loer. Je relatie verandert, de verantwoordelijkheid voor gezin en inkomen verschuift naar de op dat moment sterkste partner. Vaak wonen mensen met dit soort klachten ook gewoon thuis en is de invloed op het gezin groot.
De partner wordt vaak alleen gezien als medestander in het proces van beter worden. Maar hij of zij is zelf ook een persoon, die het zwaar heeft en vaak wel hulp kan gebruiken bij het overeind blijven in een situatie die je overkomt.
Ondersteuning voor jou
Het is een hele moeilijke situatie om mee om te gaan en de persoon met de psychische klachten begrijpen vaak zelf niet hoe moeilijk het is ook voor de partner. Ze zijn vaak puur met zichzelf bezig. Het is daarom ongelooflijk belangrijk dat je tijd maakt voor jezelf, maar ook hulp zoekt voor jezelf anders ga je er zelf aan onderdoor.
Als je partner of familielid psychische problemen heeft, kan die situatie ontzettend moedeloos maken. Dan is het fijn als er een coach is, die vraagt wat hij of zij voor jou kan doen. Die checkt hoe het gaat met zaken als eten, slapen, werken, eventuele kinderen. En die helpt duidelijk te maken wat je rol is en wat niet, en waar de valkuilen kunnen zitten in een proces waarvan je vaak niet weet hoe lang het gaat duren.
Wanneer is coaching of relatietherapie iets voor je?
Zelfzorg is niet egoïstisch maar een noodzaak als je een partner hebt met psychische problemen. Als je je niet focust op je eigen gezondheid loop je het risico om in een negatieve draaikolk te worden meegezogen, waardoor je relatie of het welbevinden van je gezin in gevaar komt.
Uit onderzoek in de VS blijkt dat vrouwen minder door partners worden ondersteund wanneer zij te maken hadden met psychisch probleem dan mannen. Terwijl vrouwen een iets grotere bereidheid hebben om hun partners te helpen bij het omgaan met psychische problemen dan mannen.
Het is zwaar om iemand met psychische klachten te ondersteunen. Neem bijvoorbeeld contact als:
- Je wanhopig of onmachtig of moedeloos of woedend of overbelast of somber of vermoeid voelt;
- Je geïsoleerd, vervreemd en gefrustreerd voelt door het onvermogen om bij de problemen te helpen;
- Je boos of afstandelijk voelt ten opzichte van je partner of kind;
- Je gekwetst of hulpeloos voelt omdat je partner zijn problemen niet heeft kunnen verwerken.
- Je steeds het gevoel hebt dat je niet genoeg doet of niet goed genoeg bent;
- Je dingen doet die je eigenlijk niet wilt: je gaat over je grenzen;
- Je vindt het lastig om ruimte voor jezelf te creëren;
- Je krijgt negatieve gevoelens over je naaste en weet niet hoe hiermee om te gaan;
- Je bang bent om zelf ook psychische klachten te krijgen.
Ontwikkel een plan om samen aan te pakken
Succesvolle koppels beschouwen de nieuwe omstandigheden en tegenslagen als een uitdaging en beide partners nemen verantwoordelijkheid voor zichzelf én de relatie.
Je kunt allebei je veerkracht tonen door aanpassingen te doen die nodig zijn zodat de nieuwe werkelijkheid van de relatie een beheersbare en gelukkige situatie kan worden.
Je moet voorkomen dat je de symptomen van het psychologisch probleem van je partner persoonlijk opvat, maar je moet ze niet negeren. Zo kan bijvoorbeeld de motivatie van je partner voor romantiek verminderen of zelfs helemaal verdwijnen waardoor je je verwaarloost kunt voelen.
Ondersteunende, liefdevolle relaties kunnen feitelijk een enorm voordeel zijn voor iemand die aan een psychisch probleem lijdt. Maar dat werkt echter alleen als jullie allebei samenwerken om het constructief aan te pakken
Dat houdt onder meer in dat je begrip hebt voor je partner, maar betekent ook dat je praktische stappen moet nemen om het onderliggende probleem aan te pakken.
Dit kun je op verschillende manieren doen door bijvoorbeeld jezelf te verdiepen in het psychisch probleem, door aanmoedigingen en de voortgang te volgen.
Je kunt je partner aanmoedigen om samen in therapie te gaan. Stel tijdlijnen en doelen voor jezelf zodat je weet waar je naartoe werkt.
Het is ook belangrijk in deze fase om de behandeling aan je partner niet te forceren. Je kunt helpen en ondersteunen, maar je kunt je partner niet dwingen om iets te doen. Als je partner weigert om hulp te zoeken, kun je opnieuw beoordelen of je ondersteunend kunt blijven, in de relatie kunt blijven, maar ze moeten zelf beslissen hoe en wanneer ze hulp willen krijgen.
Wil je contact hierover? Bel of mail voor een gratis kennismakingsgesprek.
In gesprek gaan met je partner of naaste
Iedereen kan psychische problemen ervaren. partners, vrienden en familie kunnen het verschil maken in het herstelproces van een persoon. Je kunt helpen bij het herkennen van psychische problemen te herkennen Het stigma en de schaamte rond psychische problemen kan zijn tol eisen als partner, waardoor het moeilijk is om steun te vinden. Het is belangrijk om de stilte te doorbreken, omdat je als partner of naaste geïsoleerd en alleen kunt voelen en daardoor erg gestrest kunt worden.. Het kan heel moeilijk en hartverscheurend zijn om een geliefde te zien worstelen met psychische problemen. En vaak kan het moeilijk zijn te weten hoe je het beste je geliefde kunt ondersteunen. Ieder individu is anders en situaties variëren sterk. Je partner kan een specifieke diagnose hebben,. Jij kent je geliefde en je ondersteuning zal zeer nuttig zijn naast eventuele professionele hulp. Hieronder zijn een paar tips en dingen om te overwegen wanneer je probeert je geliefde te helpen. Wil je daar eens over praten dan kan dat via een kennismakinggesprek.
Een van de moeilijkste en belangrijkste stappen kan de start zijn als je bepaald gedrag hebt observeert van je partner. Je hoeft geen expert te zijn of de volledige antwoorden te hebben. Het uiten van je bezorgdheid en de bereidheid om te luisteren en er te zijn voor de partner is essentieel. Wees niet bang om er met je partner over te praten. Stel je partner gerust dat je om hem/haar geeft en er voor hem/haar bent. Gebruik “Ik” verklaringen. Zeg bijvoorbeeld “Ik maak me zorgen om je…,” “Ik wil graag dat je overweegt om met een therapeut te praten…”. in plaats van kritiek te leveren “Je bent….” of “Je moet….” Probeer geduld en zorgzaamheid te tonen en probeer niet te oordelen over hun gedachten en gedrag. Luister geduldig en negeer niet de gevoelens van je partner.
Uit je zorgen zonder gebruik te maken van overdreven taal of het plaatsen van schuld. Je zou kunnen zeggen: “Ik heb gemerkt dat je meer gestrest lijkt dan normaal,” of “Ik heb gemerkt dat je de laatste tijd niet jezelf bent.” Zeg vervolgens observaties wijzend op veranderingen de dagelijkse activiteiten. Terwijl de symptomen van psychische problemen variëren, onderstaande tekenen behoren tot de meest voorkomende:
- Ze hebben plotseling geen interesse meer in hobby’s en andere interesses waar ze vroeger van hielden.
- Ze zijn boos of verdrietig voor weinig of geen reden
- Ze lijken nergens meer van te genieten.
- Ze hebben je verteld over vreemde stemmen of met verontrustende gedachten
- Ze lijken emotioneel gevoelloos, alsof ze niets meer voelen.
- Vroeger waren ze gezond, maar nu zeggen ze altijd dat ze zich een beetje ziek voelen.
- Ze eten veel meer of minder dan vroeger.
- Hun slaappatronen zijn veranderd
- Ze zijn angstig of doodsbang over situaties of objecten in het leven die normaal lijken voor jou en anderen
- Ze missen steeds meer tijd op het werk of op school.
- Ze hebben veel gedronken en/of drugs gebruikt om het hoofd te bieden.
- Ze hebben het over geen zin meer in het leven of voelen zich hopeloos
- Ze vermijden goede vrienden en familieleden
Maak nu meteen afspraak voor Kennismakingsgesprek
Hebben je nog vragen of willen je onderzoeken of Heart Connection iets voor je kan betekenen vraag dan naar een gratis kennismakingsgesprek. https://heartconnection.nl/gratis-gesprek
Dit gesprek biedt de gelegenheid om vrijblijvend kennis te maken en te kijken of het klikt. Het kennismakingsgesprek is bedoeld te onderzoeken waar je hulp bij nodig hebt en of Heart Connection je de juiste hulp kan bieden. Een kennismakingsgesprek duurt een uur tot 1,5 uur.
Aarzel niet om contact op te nemen.
Heart Connection
LoopbaanCoach & LifeCoach
Relatietherapeut & Gezinstherapie
Email: plamvdven@outlook.com
Website: www.heartconnection.nl
06-51404331