Hoe kun je omgaan met een partner met een oorlogstrauma
zonder jezelf te verliezen?
Voor veel overlevenden van oorlogstrauma’s zijn intieme relaties, familie- en vriendrelaties uitermate belangrijk omdat ze gezelschap en verbondenheid bieden voor isolatie, geringe eigenwaarde, depressie en schuldgevoel. Intieme relaties geven een emotioneel veilige omgeving om het oorlogstrauma te verwerken en kansen om een positieve bijdrage te leveren, gevoelens van falen of vervreemding te verminderen en praktische en geeft emotionele ondersteuning bij het omgaan met stress in het dagelijkse leven.
Maar wie lijdt aan een oorlogstrauma kan zomaar ontploffen of weg zakken in gedachten die zomaar de overhand kunnen nemen. Oorlog en georganiseerd geweld kunnen nog jarenlang aanleiding geven tot ernstige klachten, Dat geldt niet alleen voor asielzoekers en vluchtelingen uit verre landen. Ook traumatische ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog werken tot op de dag van vandaag door. Bij vluchtelingen en asielzoekers is er behalve van traumatisering door gebeurtenissen in het land van herkomst en tijdens de vlucht, altijd sprake van verlies en ontworteling. Dat zorgt voor conflicten en wrijving met de partner én met de kinderen. Vaak denken (jonge) kinderen zelfs dat zij de oorzaak zijn van de problemen omdat hun ouders veranderen óf merken zij dat er minder aandacht voor hen is.
Hoe ontstaan oorlogstrauma’s?
Mensen die een oorlog meemaken, maken verschrikkelijke dingen mee. Gebeurtenissen die dan plaatsvinden, kunnen van minder ernstige tot zeer ernstige trauma’s leiden. Dit komt doordat men verder moet met het leven Deze nare herinneringen worden daarom (onbewust) verdrongen om zo te kunnen overleven in de maatschappij. Zo zie je dan dat men zich gaat verstoppen of volledig concentreren op één ding, zoals werk.
Traumasymptomen worden niet veroorzaakt door een gebeurtenis zelf, maar door energie die zich niet heeft kunnen ontladen, en die in bevroren toestand in ons zenuwstelsel vastzit. Het lichaam is daarom de ingang om de verstoring die daardoor is ontstaan, op te heffen. Door lichamelijke gewaarwording kunnen kan het zelfregulerend en genezend vermogen terug gevonden worden.
Wat gebeurt er in het lichaam?
Bij een oorlogstrauma is het duidelijk dat dit grote impact op iemands gestel kan hebben. Ook kleinere dagelijkse dingen kunnen ons zenuwstelsel goed in de war brengen en stress in het lichaam veroorzaken.
Het lichaam reageert op het moment van een traumatische ervaring met een plotselinge opwinding, het komt in een staat van paraatheid. De neuronen en hormonen zorgen ervoor dat het klaar is om te vechten of te vluchten.
Als er echter geen mogelijkheid is om adequaat te reageren, zal de energie niet ontladen worden, en blijft ons lichaam in die staat van paraatheid. Het blijft in die staat van waakzaamheid, alsof we elk moment in gevaar zijn.
Het gevolg kan zijn dat we overdreven reageren op normale dagelijkse gebeurtenissen, we kunnen schrikken van harde geluiden, of bibberen, zweten of hartkloppingen krijgen bij de minste opwinding. De relatie met de buitenwereld is niet meer vrij, maar wordt gestuurd door de hyperalerte toestand van het lichaam. Als we voortdurend alert zijn, is het gevoel van onveiligheid chronisch geworden.
Oorlogstrauma of posttraumatische stressstoornis
Een oorlogstrauma wordt aangeduid met posttraumatische stressstoornis. Mensen die daar aan lijden hebben last van:
- Herinneringen die zomaar opeens opkomen
- Nachtmerries
- verhoogde prikkelbaarheid
- Concentratieproblemen
- Lusteloosheid
- Angstaanvallen
- Schrikachtigheid
- Slapeloosheid
- Agressie
- Vermijdingsgedrag
Mensen met een oorlogstrauma hebben soms het gevoel dat er iets niet meer klopt. Ze merken dat ze zijn veranderd, maar hebben niet precies door wat er anders is. Hun omgeving merkt die zaken ook op. Iemand met oorlogstrauma kan heel erg agressief of geïrriteerd reageren of juist heel afwezig zijn.
Ook zijn mensen die uit een oorlogsgebied komen en daar veel dingen hebben meegemaakt vaak harder en kunnen soms moeilijker contact maken met anderen, terwijl ze dat voorheen niet hadden.
Het effect op de relaties
Als één partner getraumatiseerd door de oorlog is kan dat op verschillende gebieden tot spanningen en problemen leiden. Ze doen er alles aan om van de klachten af te komen en gaan vaak veel meer drinken of drugs gebruiken. Ook vertonen ze vaak agressief gedrag. Ze komen daardoor veel eerder in financiële problemen en hun gezinssituatie staat in bijna alle gevallen enorm onder druk. Scheidingen komen dan ook vaak voor.
Dit betekent dat vaak het hele leven uiteen valt. Ze hebben niet alleen met de stoornis te maken, hun relatie met vrouw en kinderen wordt verbroken, er is geen geld meer en vaak een verslaving. De suïcide ligt dan ook op de loer en een deel van de mensen met ptss doet één of meerdere pogingen om zichzelf van het leven te beroven, denkt er wel eens aan of slaagt er echter in zich het leven te benemen.
Familie en vrienden lijden onder het juk van iemand die altijd op zijn hoede is, die soms geweld gebruikt of die verschrikkelijk paranoïde is. Echtgenoten of familie doen soms zelfs meerdere keren aangifte bij de politie van het gedrag van hun geliefde.
Bij veel huwelijken van oorlogsgetroffenen biedt de partner al heel lang hulp en heeft hij of zij zich al veel opofferingen getroost. Het is belangrijk daar vroeg in de behandeling erkenning voor te geven en aandacht aan te besteden.
Triggers, zaken in het heden die aan het trauma herinneren, kunnen tot herbeleving van ingrijpende gebeurtenissen leiden en iemand volledig uit zijn evenwicht halen.
Veilige hechting is tegengif voor trauma
- Veilige ervaringen die gevoel van fysieke veiligheid herstellen in verbondenheid met ander.
- Emoties moeten gevoeld worden in plaats van verdrongen
- Emoties moeten gedeeld kunnen worden
- Het verhaal moet verteld kunnen worden
- Traumasporen
- Lichaam vertelt alles, is anker in hier en nu
- Lichamelijke reacties serieus nemen
- Bewegingen gebruik van zintuigen is belangrijk om controle over jezelf te krijgen en stressreacties af te maken
- Herstel treedt op als relatie tussen fysieke gewaarwordingen emotie kan worden gelegd
Ondersteuning van de partner
Hoeveel weet de ondersteunende partner over het verleden en het opgelopen trauma van zijn wederhelft. Is de partner zelf stevig genoeg om daarover te praten? Weet de partner genoeg over het leven van degene met wie hij het leven deelt, of wellicht te weinig om er adequaat mee om te kunnen gaan?
Er komen dan vragen aan de orde als:
- Hoe kan de partner het beste reageren op de traumatische gebeurtenissen?
- Hoe wil de partner hiermee omgaat?
- Bij praten over het verleden kan de reactie van de getraumatiseerde partner nieuwe problemen veroorzaken.
- Uit (zelf)bescherming kan de partner bijvoorbeeld de doorgemaakte trauma’s bagatelliseren, hetgeen (her)traumatiserend kan werken
Aan de andere kant kan ook een emotionele overreactie van de kant van de partner remmend en schuldopwekkend werken op de cliënt.
Er dient voor gewaakt te worden dat de partner teveel opgaat in het helpen, steunen, gezelschap houden en rekening houden met de ander.
Tips voor de partner, familie en naasten
- Houd er rekening mee dat een traumatische gebeurtenis nog maanden kan nawerken en denk niet te snel dat iemand er nu wel overheen zal zijn
- Wees voorzichtig met grapjes en adviezen als ‘probeer het maar snel te vergeten’.
- Probeer je kennis van PTSS te vergroten zodat je bekend raakt met de mogelijke gevolgen. Op deze manier leer je beter met de situatie om te gaan
- Vraag de getraumatiseerde partner hoe je hem of haar kunt steunen
- Neem de persoon in kwestie niet teveel uit handen, zodat hij of zij het gevoel terugkrijgt controle over zijn leven te hebben
- Probeer te blijven luisteren naar het slachtoffer als hij over zijn ervaring praat; ook al is het al de zoveelste keer. Het is belangrijk dat de persoon in kwestie erover kan praten en zich gehoord voelt
- Probeer schuldgevoelens niet ‘weg te praten”, maar neem ze serieus. Ze helpen het slachtoffer vat te krijgen op het gebeurde en zijn daarmee zinvol, ook al zijn ze niet terecht
Maak nu meteen afspraak voor een gratis Kennismakingsgesprek
Wil je begeleiding bij het proces waar jij of jullie samen in zitten dat kan.
Soms is ook een professioneel steuntje in de rug nodig om weer uit het dal te klimmen. Wanneer de tijd daarvoor rijp is bepaal je helemaal zelf.
Met een kennismakingsgesprek kun je dit onderzoeken.
Heb je nog vragen of wil je onderzoeken of Heart Connection iets voor je kan betekenen vraag dan naar een gratis kennismakingsgesprek. https://heartconnection.nl/gratis-gesprek
Dit gesprek biedt de gelegenheid om vrijblijvend kennis te maken en te kijken of het klikt. Het kennismakingsgesprek is bedoeld te onderzoeken waar je hulp bij nodig hebt en of Heart Connection je de juiste hulp kan bieden. Een kennismakingsgesprek duurt een uur tot 1,5 uur.
Aarzel niet om contact op te nemen.
Heart Connection
Peter(PLAM) van der Ven
Lilia(LV) van der Ven-Rayos
LoopbaanCoach & LifeCoach
Relatietherapie & Gezinstherapie
Email: plamvdven@outlook.com
Website: www.heartconnection.nl
06-51404331
Doorworstelen. Ik was 7 in 1945. De oorlog zit in mij en gaat niet weg. Het zij zo, ik kan daar niets aan veranderen. Maar het leven gaat door, altijd, dus ik deal daar mee