Wij krijgen tijdens onze therapie sessies vaak de vraag: kun je wel empathischer worden ? (Zie ook Empathie als kern van een langdurige liefdesrelatie en gezin – Heart Connection
Ons antwoord is altijd ja maar wel als je er zelf in geloofd dat je het kunt leren en er moeite voor wil doen.
Empathie is een eigenschap die je door inspanning en oefening kan ontwikkelen en versterken. Hoewel sommige mensen van nature een hoger empathieniveau kunnen hebben, kun je dit wel leren. Hieronder manieren om een empathischer persoon te worden.
Door:
- te laten voelen dat je partner en kind belangrijk voor je is
- te laten ervaren dat je partner en kind zich gehoord en gezien voelt
- er voor je partner en kind te zijn als die je nodig heeft
Lees verder:
- Kun je leren empathischer te worden?
- De wetenschap over empathie: Hoe je je hersenen nieuwe verbindingen kan maken om empathischer te worden
- Oefenen in het dagelijks leven
- De 9 lagen van actieve empathie voor een duurzame liefdesrelatie
- Een voorbeeld van een empathie-oefening:
- Het opbouwen van een empathische gezinscultuur
- Hoe kun je empathie stimuleren bij je kind?
- Barrières voor het ontwikkelen van een empathische reactie
Kun je leren empathischer te worden?
Ja. Empathie kan worden aangeleerd. Omdat empathie ook een cognitief aspect heeft, kun je, zelfs als je niet kunt voelen wat anderen voelen, je verstand gebruiken om je voor te stellen en te begrijpen hoe het zou kunnen zijn voor een ander.
Dit gebeurt wanneer twee delen van de hersenen samenwerken, zeggen neurowetenschappers — het emotionele centrum neemt de gevoelens van anderen waar en het cognitieve centrum probeert te begrijpen waarom ze zich zo voelen en hoe we hen kunnen helpen.
Mensen die geloven dat empathie kan groeien, doen meer hun best om empathie te tonen als het niet vanzelfsprekend voor hen is
De wetenschap over empathie: Hoe je je hersenen nieuwe verbindingen kan maken om empathischer te worden
Neurowetenschappelijke ontdekkingen tonen aan dat het menselijk brein is geprogrammeerd voor empathie. De verschillende aspecten van empathie zijn verbonden aan gedachten, gevoelens en acties en worden ondersteund door verschillende hersennetwerken. Er is ook een genetische basis voor empathie. Empathie kan afnemen of toenemen gedurende de levensduur bijvoorbeeld bij een veilige of onveilige emotionele hechting. Empathie is dus een aangeboren kwaliteit die echter kneedbaar is en kan worden versterkt door aandacht en oefenen.
Nerowetenschap laat zien dat het volwassen brein een opmerkelijk vermogen heeft om te veranderen, wanneer het wordt blootgesteld aan nieuwe impulsen. Dit proces wordt neuroplasticiteit genoemd. Simpel gezegd, elke keer dat je een probleem benadert met een nieuw perspectief (bijvoorbeeld empathisch), verbinden de neuronen in je hersenen dit aan nieuw gedrag. Als je dit vaak genoeg doet, worden deze neuronen sterker, gemakkelijker beschikbaar en uiteindelijk effectiever in toekomstig gedrag. Dit onderzoek betekent, dat je je hersenen kunt trainen om meer empathisch te worden door:
Oefenen in het dagelijks leven
Het verbeteren van je empathische vaardigheden draait om oefening. Luister goed naar wat anderen zeggen, probeer te voelen wat zij voelen en leer over verschillende mensen en culturen. Hoe meer je oefent met het begrijpen en delen van gevoelens met anderen, hoe beter je erin wordt.
a. Wat stimuleert jouw groei in empathie?
Nieuwsgierigheid speelt een enorme rol, omdat het je geest opent om de ander te ervaren. Nieuwsgierigheid creëert afstemming, en afstemming creëert empathie.
b. Praat over empathie in je relatie
De eerste stap kan zijn dat je met je partner in gesprek gaat over wat je hebt geleerd over empathie. Jullie kunnen allebei praten over de mate waarin jullie je door elkaar begrepen voelen. Is er nog een gebied waar jullie allebei nog wat van kunnen leren? Wat wil de ander precies?
c. Oefen tijdens het gesprek: zet je eigen agenda opzij en luister aandachtig
Het zal ook helpen om je empathische vaardigheden te oefenen in een gesprek. Probeer je volledig te concentreren op de andere persoon en zet je eigen agenda op pauze. Je kunt dit oefenen met je partner, maar ook in elk gesprek dat je hebt. Luister zo goed als je kunt, luister naar uitingen van gevoelens en behoeften.
d.Ben er met volle aandacht
Om empathie te voelen voor iemand, moet je aanwezig zijn in het nu-moment. Je moet goed luisteren en emoties herkennen en er op de juiste manier reageren. Wanneer je aandacht besteedt aan jezelf, kun je effectiever aandacht besteden aan anderen.
Als je geest onrustig is, kan het moeilijk zijn om je eigen gevoelens en de gevoelens van je partner en kinderen op te merken. Mindfulness beoefenen kan je helpen om je geest te kalmeren, bewuster te worden en beter contact te maken met je lichamelijke sensaties.
e. Pauzeer om een breder perspectief te nemen
Perspectief nemen vereist het waarnemen van een situatie vanuit een alternatief (of iemands) gezichtspunt. In plaats van conclusies te trekken, pauzeer je om een ander perspectief te overwegen. Je begrip geeft je meer inzicht in hoe je vervolgens moet reageren.
De 9 lagen van actieve empathie voor een duurzame liefdesrelatie
1.Actief Contact zoeken
- Wat er bij jou en bij je partner speelt.
- Na verlies van verbinding zelf het initiatief nemen i.p.v. afwachten, terugtrekken en afsluiten
2.Lichaamstaal observeren bij jezelf en je partner.
- Wat voel je en op welke plek in je lichaam. Zoals stress bij je borstkast, hartkloppingen, zweten
- Welke betekenis geeft je daaraan?
3.Emotioneel veilige sfeer creëren zodat beide zich ontspannen voelt.
- Wat heeft ieder nodig om ontspannen te zijn en veilig te kunnen praten.
4.Vriendelijke volle aandacht voor je partner.
Houd oogcontact en kijk hem/haar met volle aandacht aan terwijl hij/zij praat. Glimlach en knik zodat hij/zij weet dat je betrokken bent bij het gesprek.
- Kijk je partner vriendelijk aan met lichte glimlach. Dus geen telefoon of tv aan.
- Er helemaal zijn voor je partner. Ik ben er voor….
5.Accepteren van de emoties en belangstelling tonen.
Wanneer je partner zijn of haar gevoelens aan je toevertrouwt, zoeken ze meestal emotioneel medeleven in wat ze meemaken.
Toon dit door mee te voelen hoe je partner zich nu voelt.
- Wat voel je en wat gaat er nu door je heen?
- Onderzoeken wat er onder boosheid, irritatie en verwijten zitten diepere emoties zoals: verdriet, angstig, eenzaam voelen.
- Onderzoeken welke behoeften je partner nu heeft
6.Vanuit je partner kijken wat er speelt:
- In de schoenen van je partner gaan staan.
- Stel dat ik mijn partner ben, wat zie en hoor ik dan?
7.Emotionele behoeften onderzoeken en identificeren
- Ervoor openstellen wat je partner nu nodig heeft: samenzijn, steun, genegenheid)
8.Wat heeft je partner nu van je nodig
- Hoe kan je daaraan tegemoetkomen.
- Laten zien dat je wilt inspannen.
9.Samenwerken als een team.
- Je voelt je gesteund en je geeft je steun aan je partner
Een voorbeeld van een empathie-oefening:
- Denk aan je partner.
- Denk eens aan de stress die je partner de afgelopen dagen heeft ervaren.
- Denk eens na over wat er in het leven van je partner is gebeurd waardoor hij of zij zich gestrest voelt.
- Denk eens terug aan de afgelopen paar dagen en bedenk hoe jij mogelijk hebt bijgedragen aan de stress van je partner.
- Denk na over dingen die je zou kunnen doen of zeggen om de situatie van je partner te verbeteren bv: Troost bieden of er emotioneel zijn voor je partner
Het opbouwen van een empathische gezinscultuur
Als het leven moeilijk en stressvol is, is onze behoefte om thuis in het gezin een plaats te vinden waar we liefde en warmte vinden. We willen ons gerustgesteld voelen, iemand je begrijpt en om je geeft hoe we ons voelen. De empathie die we thuis ervaren geeft ons zelfvertrouwen en inspireert ons om empathie te geven aan anderen. Het leven in een gezin vereist dat we beschikbaar zijn voor de emotionele behoeften van anderen. Wat gebeurt er als je kinderen de kans geeft om te praten over hoe ze zich voelen en hoe ze ervaren hoe belangrijk het is dat je anderen de ruimte moet geven hoe ze zich voelen?
Een belangrijk (ste) doel van opvoeding is dat kinderen gelukkig zijn in hun leven en zorgzaam worden. Wat kinderen vooral moeten leren is empathie voor anderen, het vermogen tot zorgzaamheid, samenwerking en het onderhouden van sociale banden, op basis van respect, zelfdiscipline en de zelfredzaamheid die voortkomen uit zorgzaamheid. Empathie is de basis van het gezinsleven. Als ouders is belangrijk te weten wat hun kinderen nodig hebben door tweerichtingsgesprekken te voeren om te kunnen ontdekken wat ze nodig hebben.
Voorbeeld: Als je kind een ander kind pijn doet of plaagt, is het handig om het kind te vragen hoe hij of zij denkt dat hij de ander heeft laten voelen. Je kunt vragen hoe ze zich zouden voelen als iemand hen op die manier had behandeld. Zouden ze graag geplaagd of gekwetst worden? Zouden ze verdrietig of boos zijn als iemand hen slecht had behandeld?
Hoe kun je empathie stimuleren bij je kind?
- Praat als ouder met je kind op een empathievolle manier door het gebruik gevoelige woorden. Als je kind bijvoorbeeld valt zeggen: ‘Oh wat spijtig dat je bent gevallen’ in plaats van ‘Sta op’.
- Demonstreer dat mensen niet worden bepaald door hoe ze eruitzien.
- Erken verschillen tussen mensen en praat over hoe dat iemand uniek maakt.
- Als je kind bijvoorbeeld negatief reageert op het uiterlijk van een ander kind, kunt je zeggen: “Wow, dat is triest. Zijn moeder of vader moet niet veel geld hebben om nieuwe kleding te kopen. ‘
- Geef je kind de kans om te praten met kinderen van verschillende achtergronden en behoeften. Je kind zal ze als individuen leren kennen.
- Bespreek dingen zoals bijvoorbeeld een gewond dier. Praat er dan over hoe het moet voelen. Bespreek wat je zou kunnen doen om het beter te laten voelen.
- Help anderen. Neem je kind mee als vrijwilliger of stimuleer je kind iets te doen voor anderen zoal de bladeren van een zieke buurman harken.
Barrières voor het ontwikkelen van een empathische reactie
- Er is te veel emotionele onrust in je. Je bent zo afgeleid door je eigen emotionele onrust zodat je geen empathische reactie kan geven
- De emotionele boodschap van je partner is moeilijk te vertalen: Als bijvoorbeeld je partner de boodschap over zich eenzaam voelen in de relatie uitdrukt in kritiek en woede, hoor je vaak niet de kwetsbaarheid en de behoefte aan verbinding.
- Niet accepteren hoe je partner zich nu voelt maar de deur sluiten. Je blijven verdedigen en jezelf goed praten. Emotie ontkennen ziet er dan zo uit :‘Dat is nu allemaal verleden tijd.’ Er is niets mis; niets om boos over te zijn. Alles is in orde.
- Niet letten op de expressie van jezelf en ander: Ontgaan van emoties via gezichtsuitdrukkingen, oogexpressies, lichaamshouding en gebaren. Het horen van woorden, maar niet de toon of lichaamstaal: is het een rustgevende toon of een toon met verontwaardiging.
- De invloed van je gedrag op je partner ontkennen. Daardoor kun je je niet open stellen wat de ander voelt en nodig heeft.
- De angst voor nabijheid: oogcontact vermijden
- Je bent afgesneden van je eigen pijn door gevoelens weg te rationaliseren
- Jouw oplossing aandragen of opdringen in plaats van empathisch ontvangen: In plaats van empathie te bieden, hebben we de neiging om advies of geruststelling te geven en onze eigen positie en gevoel uit te leggen.
- In discussie gaan en alleen focussen op de inhoud of onderwerp en voorbij gaan aan gevoelens tijdens het gesprek
Wil je leren om beter empathischer te reageren op je partner of kind?
Dit kan door individuele therapie of relatietherapie
Therapie kan helpen
- Soms is een professioneel steuntje in de rug nodig.
- Wanneer de tijd daarvoor rijp is bepaal je helemaal zelf.
- De eerste stap is om te erkennen dat je die behoefte hebt
- Als je hierbij ondersteuning wil, vraag dan een gratis kennismakingsgesprek aan.
- Klik op onderstaande icoon voor de gegeven