Wat als je partner borderline heeft?

Een vriendschap of romantische relatie met iemand met borderline is een uitdaging. Maar manieren leren om er mee om te gaan, kan niet alleen de band versterken, maar ook je geliefde helpen te herstellen van traumatische ervaringen.

Een romantische relatie met iemand met borderline kan in één woord stormachtig zijn. Het is niet ongewoon om veel onrust te ervaren. (Lees ook Reageren op je boze partner, zonder ruzie en de verbinding behouden – Heart Connection)

Als je leeft met, of houdt van, iemand met de persoonlijkheidsstoornis borderline zijn er enkele dingen om te doen die jullie relatie kunnen ondersteunen. En dat gaat het eigenlijk bijna altijd om één woord: vertrouwen. Hoe moeilijk ook soms.

Dat klinkt best heftig, en dat is het in de praktijk vaak dan ook. Want mensen die van iemand met borderline houden, bevinden zich vaak in een soort emotionele achtbaan waarin het ene moment meer dan zielsveel van ze gehouden wordt, en ze het volgende moment ineens worden genegeerd.

Hieronder wordt voor de (borderline) partner(s) een korte schets gegeven van de probleemoplossende vaardigheidstraining van Heart Connection. Het is bedoeld om meer effectieve manieren te leren bij probleemsituaties die vaak in een relatie zich herhalen. De training of therapie is gebaseerd op de internationaal erkende Emotional Focused Therapy (EFT) en wordt gegeven in een privé setting voor individuen, relaties en gezinnen.

Als je daarbij ondersteuning nodig hebt kun je een gratis kennismakingsgesprek aanvragen (zie hieronder)

Stormachtig en Stabiliteit

Borderline-relaties zijn vaak chaotisch, intens en vol conflicten,Dit kan vooral het geval zijn voor romantische relaties. Een romantische relatie met iemand met borderline kan in één woord stormachtig zijn. Een relatie kan dan te maken krijgen met chronische stress die conflicten nog meer kunnen verergeren.

Mensen met borderline hebben de neiging om meer relaties te beëindigen, een negatieve houding te hebben ten aanzien van seks en meer druk te voelen om seks met hun partner te hebben.

Mensen met borderline kunnen echter uitzonderlijk zorgzaam, medelevend zijn en tegelijkertijd gevoelig voor verlating of afwijzing.

Wanneer een persoon met borderline een verandering in de gevoelens van zijn/haar partner voelt, of deze nu echt is of ingebeeld, kunnen ze zich onmiddellijk terugtrekken of erg boos worden

De stabiliteit van een partner kan echter een positief effect hebben op de emotionele gevoeligheden die borderline partner kan ervaren. Het kan veel inspanning van beide partners vereisen, maar langdurige relaties zijn mogelijk voor mensen met borderline.

Door te leren omgaan met de borderline-persoonlijkheidsstoornis van je geliefde, kun je een sterkere relatie creëren en tegelijkertijd stappen zetten naar herstel.

Leren over borderline, hun gevoelens erkennen, je communicatie boodschappen vereenvoudigen, verantwoordelijkheid aanmoedigen, grenzen stellen en bedreigingen van zelfmoord of zelfbeschadiging serieus nemen, kan een aanzienlijk verschil maken in hoe je je verhoudt tot je geliefde.

Voor geliefden van partners met een borderline-stoornis kan de het soms een onoverkomelijke barrière lijken. Door echter te leren omgaan met een borderlinepersoonlijkheid, kunt je je relatie met je geliefde versterken. Maar het vraagt van beide partners een 100% inzet. Heart Connection kan je ondersteunen bij dit proces.

Herken je dit?

Heb je het gevoel dat je op je tenen moet lopen om naar wat je zegt of doet uit angst dat je partner impulsief reageert? Verberg je vaak wat je denkt of voelt om ruzies te voorkomen en gevoelens te kwetsen?

Verschuift je geliefde bijna onmiddellijk tussen emotionele uitersten (bijvoorbeeld kalm het ene moment, woedend het volgende, dan plotseling moedeloos?) Zijn deze snelle stemmingswisselingen onvoorspelbaar en schijnbaar irrationeel?

Heeft je geliefde de neiging je als goed of slecht te beschouwen, zonder middenweg? Je bent bijvoorbeeld ‘perfect’ en de enige waarop ze kunnen rekenen, of je bent ‘egoïstisch’ en ‘gevoelloos’ en hebt nooit echt van ze gehouden.

Heb je het gevoel dat alles wat je zegt of doet, wordt verdraaid en tegen je wordt gebruikt?

Voelt het alsof de verwachtingen van je geliefde voortdurend veranderen, zodat je nooit zeker weet hoe je de vrede kunt bewaren?

Is alles altijd jouw schuld? Voel je je constant bekritiseerd en beschuldigd van dingen die niet kloppen?

Beschuldigt je partner ervan dingen te doen en te zeggen die je nooit hebt gedaan?

Voelt je je gemanipuleerd door angst, schuldgevoel of schandelijk gedrag? Maakt je geliefde bedreigingen, vliegt hij/zij in gewelddadige woede, maakt hij/zij dramatische verklaringen of doet hij/zij gevaarlijke dingen als je partner denkt dat je ongelukkig bent of weggaat?

Als je op de meeste van deze vragen ‘ja’ antwoordt, heeft uw partner mogelijk een borderline. Verderop kun je hier meer over lezen.

3 Strategieën om met borderline triggers om te gaan

De meeste mensen met borderline hebben triggers, dat wil zeggen, bijzondere gebeurtenissen of situaties die hun symptomen verergeren of intensiveren. Een trigger is iets wat een traumatische herinnering of beangstigende gedachte oproept of iets wat je partner mee associeert. Een herinnering, locatie of beeld van een eerdere ervaring van trauma of verlies kan leiden tot intense emoties.

De meest voorkomende trigger voor iemand die lijdt aan borderline is elke perceptie van verlatenheid of afwijzing in een relatie. Zodra je borderline partner het gevoel krijgt dat je relatie verandert, gaat je partner ervan uit dat je haar/hem zal verlaten. Als dat gevoel opkomt kan je borderline partner ruzie zoeken of van je afduwen vanuit angst dat je weggaat.

1.Identificeer de triggers

Het kan je helpen om de ergste triggers van je partner te identificeren om er zo bewuster mee om te gaan. Leer de triggers en probeer uit te vinden wat voor soort situaties of gesprekken kunnen leiden tot negatieve gedachten en emoties.

2.Triggers herkennen en begrijpen

Begrijpen wat kan leiden tot explosieve reacties door een trigger, kan de eerste stap zijn in het omgaan met een borderline partner. Om te begrijpen wat een trigger voor je partner kan worden, is het belangrijk om deze te kunnen herkennen. Borderline triggers zijn concreet afhankelijk van situaties, mensen, of gebeurtenissen.

3.Accepteren en Stoppen

Voordat een gesprek helemaal uit de hand loopt kun je beter stoppen.
Iemand moet de eerste zijn om de negatieve interactie te beëindigen. Dit betekent je eigen negatieve reacties onderbreken die destructief zijn en de relatie remmen. Het stoppen van de strijd is zowel het tonen van de moed om te doen wat nodig is om te overleven en de moed om deel te nemen aan zelfbehoud. Triggers veroorzaken snel een cyclus van reactiepatronen die telkens terugkomen en negatief eindigen. Het is een aangeleerd gewoonte die jullie samen hebben opgebouwd.

Gratis kennismaking

Wat is de oorzaak?

Wat borderline veroorzaakt, is niet precies te zeggen. Is het affectieve verwaarlozing in de jeugd? Een afwezige vader? Een instabiele moeder?

Mishandeling of seksueel misbruik in de kindertijd, waar zeventig procent van de borderline patiënten mee te maken heeft gehad?

Is het de moderne, hijgerige maatschappij die mensen instabiel maakt en te veel op zichzelf terugwerpt?

Of zit borderline gewoon in de genen?

Veel personen met borderline hebben problemen met hechten en onthechten. Ze hebben een enorme behoefte aan intimiteit en willen zich graag aan iemand binden. Ze zijn op zoek naar relaties en omdat ze zich anders leeg voelen. Maar die ander mag niet te dichtbij komen, want ergens, diep in het hart, denkt een borderliner toch dat de ander niet te vertrouwen is.

Iemand met borderline heeft vroeger niet goed geleerd erop te vertrouwen dat vriendschap en liefde blijven bestaan wanneer de ander z’n hoofd ergens anders bij heeft, of even niet in hun buurt is. Zo ontstaan patronen van vastklampen en afstoten. De borderliner hunkert naar hechting, maar huivert daar tegelijkertijd voor, uit angst om weer verlaten te worden.

Diepgewortelde angst voor afwijzing en verlating

Borderliners voelen zich snel beledigd en afgewezen. Dat is een belangrijk kenmerk van borderline: de diepgewortelde angst voor afwijzing en verlating. Zij hebben het idee dat afwijzing en verlating voortkomen uit het feit dat ze ‘slecht’ zijn. Borderliners kunnen het niet verdragen om alleen te zijn en ze hebben de sterke behoefte andere mensen om zich heen te hebben. Een borderliner kan niet goed tegen alleen zijn, maar kan zich in gezelschap erg eenzaam voelen. Relaties en emoties van een borderliner kunnen door anderen worden gezien of gekenmerkt als ‘oppervlakkig’ en tegelijk intens.

Focus op de emoties

Focus op de emoties, niet op de woorden. De gevoelens van je partner zijn veel meer dan de woorden die hij of zij gebruikt. Mensen met borderline hebben validatie nodig en erkenning van de pijn waarmee ze worstelen. Luister naar de emotie die je geliefde probeert te communiceren.

Laat je partner voelen zich gehoord te voelen door te herhalen van de emoties die je hoort of ziet in de lichaamstaal van je partner.

Vermijd dat je defensief wordt tegenover beschuldigingen en kritiek, hoe oneerlijk je je ook voelt. Jezelf verdedigen maakt je geliefde alleen maar bozer. Vraag een pauze als je jezelf tijd en ruimte wilt geven om af te koelen.

Omgaan met borderline

Het gangbare beeld van mensen met borderline is nogal negatief. Maar de instabiliteit en impulsiviteit die hiermee samengaan, komen vaak voort uit kwetsbaarheid en beschadiging.

Borderline is een complexe stoornis, omdat het vaak voortkomt uit een combinatie van aangeboren eigenschappen, zoals stemmingswisselingen en impulsiviteit, en traumatische jeugdervaringen, zoals emotionele verwaarlozing en seksueel misbruik,

Kernwoorden bij een borderline zijn instabiliteit en een negatief zelfbeeld. Gedachten, gevoelens en gedrag veranderen regelmatig en hebben een ongunstige invloed op hoe iemand zichzelf ziet. Dat is uitputtend.’
Iemand met borderline vertoont vaak zelfbeschadigend gedrag. Eetstoornissen en verslavingen zijn veelvoorkomende problemen. Ook dissociatieve verschijnselen komen voor, waarbij de patiënt zich in stresssituaties emotioneel als het ware loskoppelt van zichzelf.

Humor is zeer belangrijk voor borderliners. Ze kunnen soms te ver doorschieten in hun emoties, en met af en toe een grapje of een kwinkslag, komen ze weer een beetje met beide benen op de grond te staan.

Wat te doen als partner

Bied zo veel mogelijk veiligheid en stabiliteit.

Dat betekent niet dat je moet meewaaien met iemands grillen. ‘Wees niet bang om je grenzen aan te geven. Maar doe het liefdevol, want mensen met borderline kampen met een negatief zelfbeeld. Ze voelen zich vaak leeg en zien snel een bevestiging dat ze niet deugen.’
Communiceer zo concreet mogelijk. Wil je bijvoorbeeld niet dat iemand je telkens ‘s nachts belt? Zeg dan niet ‘Bel me niet meer zo laat’, maar: ‘Bel me niet meer na halftien ‹s avonds.’

Erken de gevoelens van je partner
Mensen met borderline hebben vaak te horen gekregen dat hun emoties ‘verkeerd’ of ‘niet nodig’ waren. Het idee dat ze hun gevoelens opzij moeten schuiven kan op latere leeftijd (borderline manifesteert zich meestal tussen het 18e en 24e levensjaar), daarom juist leiden tot een explosie van emoties. “Je hebt niets om je druk over te maken”, helpt dus niet. “Ik hoor wat je zegt en het is oké, zullen we eerst wat rustiger worden?”, kan wel werken.

Zorg goed voor jezelf
Je kunt een partner met borderline niet redden. Alleen iemand die borderline heeft en dat onder ogen ziet, kan dat. Het is dan ook echt heel belangrijk om dat te onthouden en te blijven zorgen voor jezelf. Zorg dus dat je in contact blijft met vrienden en familie, buiten de relatie om, en probeer stress te reduceren. Probeer escalaties zoveel mogelijk te voorkomen of ga/loop gewoon weg als het zover is.

Neem het gedrag niet persoonlijk op
En dat is natuurlijk lastig, maar iemand met borderline heeft zijn/haar gedrag niet altijd onder controle. Borderline is een psychiatrische aandoening die bepaald gedrag tot gevolg heeft, dat jij daar getuige van bent wil nog niet zeggen dat je ook de aanleiding bent, of zelfs schuld draagt. Probeer uitbarstingen of negeer-gedrag zo onpersoonlijk mogelijk te houden. Makkelijker gezegd dan gedaan, maar het is de basis van je zelfbehoud.

Koppel de persoon los van hun gedrag
Als je een probleem krijgt met iemand die BPS heeft, maak dan duidelijk dat je boos of verdrietig bent over hun gedrag, niet over wie ze als persoon zijn. Voor mensen met borderline zijn vertrouwen en angst om in steek gelaten te worden levensgrote thema’s. Als jij duidelijk kunt maken dat je het gedrag los kan zien van wie ze zonder hun ziekte zijn, maak je de wereld een beetje veiliger voor ze.

Let op je timing
Of het nu gaat over je eigen stemming of die van de ander: soms is het beter om het hete hangijzer –waarvan je weet dat het kan ontploffen- even tot een later moment te bewaren. Zeg bijvoorbeeld: ‘laten we er allebei over nadenken en hier morgen op terug komen.’ Of suggereer een afleiding: de film, een wandeling, even winkelen om de aandacht af te leiden. Blijf kalm en benadruk dat de gevoelens van die ander belangrijk voor je zijn, maar dat je ook tijd nodig hebt om je eigen gevoelens even te ordenen.

Leer die ander kennen
Omgaan met iemand met borderline leert je veel over die ander. Hun gedrag, hun triggers, hun slechte en goede dagen, hun verdriet en hun geluk: besteed er aandacht aan en je zult patronen en curves ontdekken die je beter voorbereid maken bij naderende escalaties. En ja, dat kan hard werken zijn. Maar als je geluk hebt zorgt dat er ook voor dat je die ander ook vaak genoeg ziet zoals hij of zij ook kan zijn: liefdevol, loyaal en zorgzaam. En net als ieder ander hunkerend naar liefde, en een fijne relatie.

De-escaleren

In het midden van een intens gesprek dat escaleert kun je het beste de-escalerend optreden. Dit kun je op de volgende manier doen:

Afstand nemen.

Vertel je partner:

“We kunnen het beste nog wat nadenken over dit onderwerp en hier later nog eens rustig op terugkomen.” Of:

“Geef me wat tijd om na te denken over wat je zegt.”

Spreek rustig en gedecideerd, op een manier die de ander als persoon bevestigt zonder daarbij jezelf tekort te doen en zonder zijn of haar beschuldigingen of beweringen te bevestigen: “Ik voel me nu boos. Je gevoelens zijn belangrijk voor mij en ik heb tijd nodig om ze te begrijpen.”

Afleiding zoeken.

Je kunt bijvoorbeeld voorstellen om samen iets te gaan doen, zoals boodschappen.

Loskoppelen.

Je moet jezelf er regelmatig aan herinneren dat de harde kritiek en beschuldigingen van een borderliner niet echt over jou gaan, ook al voelt het wel als een persoonlijke aanval. Zie het los van jou als persoon en beschouw het als onderdeel van de stoornis van de borderliner.

Losmaken.

Maak jezelf emotioneel los van de situatie en zorg ervoor dat je niet verstrikt raakt in de emotionele wervelwind.

Praat over andere dingen

Het leven van jou en je geliefde wordt niet alleen bepaald door borderline, dus maak tijd om andere interesses te verkennen en te bespreken. Discussies over lichte onderwerpen kunnen helpen om beide te ontspannen.

Symptomen van borderline

De omgang met iemand die borderline heeft, vraagt om begrip en geduld. Belangrijk is dat je weet wat borderline is (verdiep je in de materie). Je maakt het voor jezelf al een stuk makkelijker als je weet wat borderline precies is en wat het inhoudt. Wanneer je dit weet, kan je ook voor jezelf inschatten in hoeverre de symptomen naar voren komen bij je partner en hoe je partner daarbij te helpen.

Vaststellen je partner borderline heeft, is niet eenvoudig. Aan de hand van onderstaande lijst zie je de kenmerken waarover iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis kan beschikken.

Kenmerken van borderline

Extreme verlatingsangst

Er is angst om in de steek te worden gelaten door de partner/ familie/ vrienden. Iemand met borderline doet er alles aan om dat te voorkomen.

Bijzonder impulsief (vreetbuien, drank/ drugsgebruik, seks, geld uitgave)

Heb je borderline dan doe je wat in je opkomt en wat op dat moment goed aanvoelt. Spanningen worden opgezocht in zoeken naar nieuwe relaties of ander werk. Wisselende seksuele contacten, alcohol en/ of drugs, eetbuien en het onverantwoord uitgeven van geld behoren ook tot de kenmerken van iemand met borderline.

Extreme stemmingswisselingen

Stemmingen wisselen elkaar razendsnel af zonder dat er een direct aanwijsbare aanleiding voor is. Tussen gevoelens van intens geluk en alles verterend verdriet hoeft maar enkele minuten te zitten.

Intense woedeaanvallen

Het moeilijk kunnen beheersen van boosheid is typisch voor iemand met borderline. De woede staat niet in verhouding met de situatie en lost niets op. Driftaanvallen en vechtpartijen vallen hier ook onder.

Gevoel van leegte

Heel herkenbaar voor iemand met borderline is het gevoel alleen in de wereld te staan. De omgeving reageert anders dan zij. Hierdoor voelen ze zich onbegrepen, eenzaam en leeg.

Suïcidale neigingen/ zelfverminking

De leegte van kenmerk 5 – gecombineerd met boosheid, angst, teleurstelling en gekwetstheid – kan zoveel spanning opleveren dat alleen lichamelijke pijn tot afleiding zorgt. Het gevoel kan in periodes van depressie of psychose zo heftig zijn dat de persoon met borderline geen zin meer in het leven heeft.

Dissociatie en paranoïde ideeën

Soms komt het voor dat iemand met borderline het gevoel heeft er niet meer bij te zijn. Alsof ze een toeschouwer van hun eigen leven zijn. Deze zogenaamde ‘dissociatie’ is een angstige ervaring omdat de persoon zelf niet meer weet wat er gebeurt. In stresssituaties kunnen mensen met borderline waanideeën (paranoïde) krijgen. Ze denken dat ze worden achtervolgd of voelen zich bedreigd. De waanideeën zijn altijd van tijdelijke aard.

Identiteitsstoornis

Mensen met borderline weten niet goed wie ze zijn en waar ze voor staan. De buitenwereld bestempelt ze als ‘raar’ omdat ze anders reageren. Dit versterkt de onzekerheid met als gevolg dat ze zich nog slechter voelen.

Instabiele relaties (aantrekken/ afstoten)

Ongeacht of het vriendschappelijke – of liefdesrelaties betreft; de relatie is vaak heftig en over het algemeen van korte duur. Wordt het vertrouwen geschaad dan neemt de persoon met borderline meteen afscheid van de ander. Als het gemis intreedt dan moet diegene terugkomen. Een relatie waarin borderline een rol speelt, bestaat uit aantrekken en afstoten.

Herken je 5 van deze symptomen?

Wanneer je minimaal vijf van de bovenstaande symptomen op jezelf of een ander in je naaste omgeving betrekt dan kan er sprake zijn van borderline. Maar wees voorzichtig en laat het beoordelen door een deskundige.

Hulp zoeken:

Hulp van buitenaf zoeken is een positieve manier om met relatie problemen na een depressie om te gaan. Relatietherapie opent communicatielijnen en biedt tegelijkertijd een veilige ruimte voor de zorgen van iedereen om gehoord te worden. Het helpt het stel om negatieve patronen te corrigeren en hun emotionele band te herstellen

Maak nu meteen afspraak voor een gratis Kennismakingsgesprek

Wil je begeleiding bij het proces waar jij of jullie samen in zitten dat kan.

Soms is ook een professioneel steuntje in de rug nodig om weer uit het dal te klimmen. Wanneer de tijd daarvoor rijp is bepaal je helemaal zelf.

Met een kennismakingsgesprek kun je dit onderzoeken.

Gratis kennismaking en verkenning hulpvraag

Heart Connection

Peter(PLAM) van der Ven

Lilia(LV) van der Ven-Rayos

Individuele therapie,