Hoe kun je je kind leren omgaan met (overweldigende)emoties

Vaak worden emoties van kinderen over het hoofd gezien of niet erkend omdat we meer aandacht besteden aan hoe ze zich gedragen dan hoe ze zich echt voelen.

Kinderen krijgen dan geen ruimte voor emoties en worden kwetsbaarder bij het omgaan met pesten op school of kunnen traumatische ervaringen niet goed verwerken. Tevens  kan bij het negeren van emoties bij kinderen autisme, ADHD en stress versterkt worden. Schoolprestaties, vriendschappen en positief zelfbeeld komen dan als gevolg onder druk komen te staan.

Bijvoorbeeld, een overdreven focus op eten of videogames kan een teken zijn dat een kind deze dingen gebruikt om zich van pijn af te sluiten. Als er geen aandacht is voor de onderliggende emoties kunnen deze patronen leiden tot obesitas of een verslaving aan drugs en alcohol. Door ons bewust te blijven van hun psychologische toestand kunnen we meer afgestemd worden op kinderen en leren we manieren om een ​​emotioneel gezond kind groot te brengen. Als we kinderen laten weten dat we geïnteresseerd zijn of bezorgd zijn over hun specifieke strijd, nodigen we ze uit om hun eigen emoties te onderzoeken en hun bron beter te begrijpen. Door open en onbevooroordeeld te zijn moedigen we onze kinderen aan om eerlijk te zijn naar zichzelf en vertrouwen te stellen in hoe ouders met emoties omgaan.

Studies hebben bewezen dat we allemaal een aangeboren behoefte hebben aan emotionele veiligheid. Wanneer we ons emotioneel onveilig voelen komt ons zenuwstelsel in een staat van verdediging terechtkomt. Afwezigheid van emotionele veiligheid kan leiden tot een neurologische onbalans en tot ongepast sociaal, emotioneel en communicatiegedrag.

In de ouder-kindrelatie voelen kinderen zich emotioneel veilig als ze een sterke band met hun ouders ervaren en als ze geloven dat ze hoog worden gewaardeerd. De emotionele veiligheid van kinderen hangt grotendeels af van de uitstraling van ouders. Zodra ze zich veilig voelen, kunnen kinderen hun emoties uiten, omdat ze weten dat ze niet zullen worden veroordeeld.

De sleutel tot goed ouderschap ligt in het begrijpen van de emotionele bron van (problematisch) gedrag. 

Emotie coaching

Emotie coaching kan voor alle leeftijden worden gebruikt – van baby’s tot tieners. Uit onderzoek blijkt dat ouders die emotie coaching toepassen, kinderen hebben die op school meer bereiken, meer vrienden hebben, minder gedragsproblemen ervaren en veerkrachtiger zijn. Het is een manier om je kind te vertellen dat ze worden ondersteund, verzorgd, begrepen en gerespecteerd.

Kinderen in een emotionele toestand moeten worden begeleid naar een ontspannen en  kalme staat. Empathie helpt een kind te kalmeren en meer open zijn.

Je denkt misschien dat empathie met kinderen tot slecht gedrag leidt. Maar emotionele coaching houdt ook in dat we grenzen stellen aan onacceptabel gedrag en grenzen stellen. Je kunt het gevoel dat aan het gedrag ten grondslag ligt door de vingers zien, maar niet het gedrag zelf.

Kinderen moeten nog leren wat ze kunnen doen als ze boos, verdrietig, bang of teleurgesteld zijn.’ Bij hun ouders gedragen kinderen zich ook nog eens het meest primair, zij vormen hun veilige haven. ‘Dat wat je kind gedurende een dag elders opbouwt aan spanning en emoties komt er vaak uit zodra hij jou ziet. Lastig, maar eigenlijk ook wel mooi. Je kind kan bij jou zichzelf zijn.’

Een kind leert van zijn ouders omgaan met emoties. Als ouder ben je een soort emotiecoach. Dat begint met de gevoelens van je kind accepteren. ‘Dat lijkt logisch, maar in de praktijk hebben we de neiging het tegenovergestelde te doen. We zeggen dingen als: “Je bent moe? Dat kan niet, je hebt net geslapen”, of: “Natuurlijk vond je het leuk bij oma.” Hiermee neem je de emoties van je kind eigenlijk niet serieus. Dat kan hem verwarren en boos maken. Bovendien geef je je kind zo het gevoel dat hij niet op zijn gevoelens kan vertrouwen.’

Emotie coaching vraagt van ouders dat ze zich bewust zijn van de emoties van hun kind én van hun eigen emoties. Jezelf en je kind de vrijheid geven om emoties te voelen, is het hart van emotie-coaching. Gevoelens zijn in orde en niemand mag worden veroordeeld of bekritiseerd omdat hij of zij zich op een bepaalde manier voelt. Besteed aandacht aan de manieren waarop je kind reageert op emoties zoals angst, verdriet, woede en opwinding. Zoek naar signalen zoals: lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en gedragsveranderingen. Observeer je kind, zodat je kunt afstemmen op hoe je kind verschillende gevoelens uitdrukt. Dit zal je helpen het verband waar te nemen tussen gevoelens en gedrag.

De vijf essentiële stappen van Emotie Coaching van kinderen zijn:

1. Wees je bewust van de emotie van je kind
2. Herken de emotie-expressie van je kind als een kans voor intimiteit en opvoeding
3. Luister met empathie en erken de gevoelens van je kind
4. Help je kind om zijn emoties te leren voelen te verwoorden
5. Stel grenzen wanneer het je kind helpt problemen op te lossen of op de juiste manier met verontrustende situaties om te gaan

Emotie Coach worden voor je kind

Emotie Coaching is een opvoedingstechniek die kinderen helpt hun gevoelens te begrijpen. Wanneer ouders Emotie Coaching gebruiken, leren hun kinderen hoe emoties werken en hoe ze op een gezonde manier op gevoelens kunnen reageren. Emotie Coaching begint met het herkennen van de gevoelens van uw kind. Veel ouders kunnen de positieve emoties zien die een kind tot uitdrukking brengt, maar een kind dat boos of verdrietig is, kan wat oefenen. Hoewel het moeite kost om uw kind te leren over gevoelens en gepast gedrag, is het goed besteed. Je relatie met je kind zal sterker zijn en je kind zal beter voorbereid zijn op de uitdagingen die het leven kan brengen.

Stappen van Emotie Coaching

Stap 1: Blijf bij de emotionele ervaring

Blijf bij de emotionele ervaring van je kind door de situatie rustig te benaderen en de aanwezigheid van emotie te erkennen.

“Ik zie dat er iets aan de hand is.”

Stap 2: Benoem de emotie

Verwoord de emoties waarvan je denkt dat je kind er mogelijk last van heeft. Je kunt ze ook helpen het lichamelijk gevoelde gevoel te identificeren en te beschrijven.

“Je ziet er droevig uit.”

Stap 3: Erken de emotie

Dit is de belangrijkste en toch de meest uitdagende van alle stappen van emotie-coaching.

“Ik begrijp je en je unieke ervaring.”

Valideren houdt in dat je jezelf in de schoenen van je kind plaatst en inzicht in hun ervaring overbrengt terwijl ze het ervaren. Dit houdt in dat je je voorstelt hoe de situatie voor je kind zou kunnen zijn. Het is belangrijk om emoties te accepteren, toe te staan ​​en te valideren die verschillen van wat jij verwachtte of die moeilijk te begrijpen zijn.

Stap 4: Maak kennis met de behoefte

Bij het voldoen aan de emotiebehoefte is het belangrijk om terug te verwijzen naar de basis van emoties. Elke emotie heeft een overeenkomstige behoefte vanuit de situatie.

Verdriet: rustgevend, knuffelen

Woede: helpen bij het bepalen en verdedigen van je grenzen

Angst: beschermen tegen gevaar en helpen om de angstwekkende situatie van je kind te veroorden en te steunen

“Kom hier. Ik zal je een knuffel geven. ‘

Stap 5: Problemen oplossen

Het benoemen en erkennen van een emotie of emotionele ervaring vermindert de kracht van de pijn. Als zodanig is stap 5 vaak niet nodig, omdat het uitvoeren van de voorgaande stappen de kracht van de emotie vermindert en het kind helpt om zelf problemen op te lossen.

Wanneer deze stap wel wordt gevraagd

“Ik zal je helpen om dit uit te zoeken”

Je kind heeft je steun nodig om strategieën te ontwikkelen om op te staan ​​tegen pesters en om ondersteuning te krijgen op school of in de buurt indien van toepassing. Weglopen van een pester is vaak geen effectieve aanpak.

Er zijn 4 type ouders die omgaan met emoties van kinderen:

1.De ontkennende ouder

Deze ouders maken gebruiken afleidingstechnieken en laten merken dat emoties ongezond zijn. Ze gebruiken het verstrijken van de tijd als een remedie voor probleemoplossing.

Effecten: Kinderen leren dat er iets mis is met hen, kunnen hun emoties niet reguleren, voelen dat wat zij voelen niet gepast, niet juist en abnormaal is.

2.De afkeurende ouder

De Afkeurende ouder is nog meer negatief, afkeurend, oordelend en kritisch over de emotionele expressie van hun  kind

3.De Laissez-Faire ouder

Is eindeloos toegeeflijk, biedt weinig of geen begeleiding bij het oplossen van problemen of het begrijpen van emoties en stelt geen grenzen aan gedrag.

Effecten: Kinderen kunnen zich niet concentreren, kunnen niet overweg met anderen en vriendschappen, kunnen hun emoties niet op een gezonde manier reguleren.

4.Het vierde type is de ouder als emotie coach

Het eerste dat ze kinderen leren over emoties – is dat elke emotie in orde is – en gevoeld kan worden. Dat de emotie op-zich geen slechte zaak is maar dat het er om gaat hoe je er mee omgaat.

Ruimte om te ontladen

Achter elke emotie van je kind zit een reden, behoefte of wens. ‘Als je dit steeds bedenkt en er zelf of samen met je kind naar op zoek gaat, kun je erop inspelen, ‘Dat vraagt inleving en inzet van jou als ouder. Als een coach kun je tegen een boos kind op de achterbank zeggen: “Hm, je vond het niet leuk bij oma, vertel eens.” Of: “Het was veel vandaag, hè, je bent er een beetje bozig van?”’

Vervolgens geef je je kind de ruimte om te ontladen. Elk kind heeft zijn eigen manieren om dat te doen. Lekker rennen, een spelletje doen of juist even instorten op de bank of samen knuffelen. Wat bij jouw kind werkt, is een kwestie van uitproberen.
Als je op deze manier omgaat met de emoties van je kind, leert hij om ze te begrijpen en ze minder te laten oplopen. Hierdoor zullen vervelende uitspattingen steeds minder voorkomen. Fijn voor je kind, maar ook voor jou, want het komt de sfeer echt ten goede.’

Welk gedrag zie je vaak bij je kind als hij thuiskomt van school, een feestje of logeerpartijtje? 
Bijvoorbeeld: moe, hongerig, energiek en aanwezig, boos, aandacht vragend.

Welke emoties merk je dan op bij je kind? 
Bijvoorbeeld: boosheid, verveling, angst, spanning, geïrriteerd, blijdschap en uitgelaten gedrag.

Welke reden, behoefte of wens zou hierachter kunnen zitten bij jouw kind? 
Bijvoorbeeld: hij heeft erg zijn best gedaan en is nu doodop, er is iets naars gebeurd op school, frustratie, behoefte aan aandacht of rust na de overgang van elders naar thuis, je kind heeft jou gemist of zijn hoofd zit vol.

Hoe zou je je kind kunnen helpen om (al eerder) wat spanning te ontladen? 
Bijvoorbeeld: hem op weg naar huis even laten uitrazen in het park, niet elke dag een vriendje mee naar huis nemen, even aandacht geven na de overgang naar thuis, een rustmoment laten pakken bij thuiskomst.

Erkenning

Erkenning betekent dat je kind zich geaccepteerd en geliefd voelt om wie hij is en wat hij voelt. Je kind de erkenning geven die hij verdient, is één van de belangrijkste en meest basale dingen die je voor hem kunt doen.

Wat is erkenning?

Erkenning betekent dat je kind zich geaccepteerd en geliefd voelt om wie hij is en wat hij voelt. Het beste wat je kunt doen om je kind te erkennen is:

• Er voor hem zijn
• Tijd met hem doorbrengen
• Goed naar hem luisteren
• Je in hem verplaatsen.

Erkenning heeft alles te maken met de fundamentele menselijke behoefte aan veiligheid, liefde en verbondenheid. Als je kind zich erkend voelt, dan ervaart hij zijn omgeving als betrouwbaar, ondersteunend en vriendelijk.

Hoe geef je je kind erkenning?

Je kind erkenning geven gaat in 3 stappen:

1. Je kind kennen.
2. Je kind herkennen.
3. Zijn gevoelens serieus nemen.

Je kind kennen

Je kind erkennen begint ermee dat je je kind kent. Dat je weet wat hem bezighoudt. Waar hij blij van wordt, waar hij bang voor is. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen, is actief naar hem kijken en luisteren. Probeer je niet te veel als opvoeder op te stellen, maar als observeerder. Kijk naar wat je kind doet en luister naar zijn verhalen zonder meteen in te grijpen of te reageren. Zo leer je heel veel over je kind.

Je kind herkennen

De tweede stap van erkenning is: je kind laten merken dat je van hem houdt, dat je blij bent dat hij er is. Doe dat bij elke ontmoeting die je met hem hebt: ’s ochtends bij het wakker worden, als je hem ophaalt van opvang of school, als hij bij een vriendje heeft gespeeld. Heb je een lopend conflict hebt met je (opgroeiende) zoon of dochter over kamer opruimen of uitgaanstijden? Neem dan toch elke keer dat je elkaar weer ontmoet even de tijd voor een hartelijke begroeting. Daarna kunnen jullie doorpraten over wat jullie dwarszit.

Een kind heeft er niets aan om, jaren nadat het ’t ouderlijk huis verlaten heeft, te horen ‘dat je altijd van hem hebt gehouden’. Een kind heeft er wel wat aan om dat elke dag te ervaren.

De gevoelens van je kind serieus nemen

De derde stap in het erkennen van je kind is het accepteren en respecteren van zijn gevoelens. Concreter: dat je de gevoelens van je kind waarneemt zonder daarover meteen een advies of een analyse te geven.

Ga niet contrasteren

De meeste ouders hebben de neiging om zich tegen het lastige gedrag van hun kind te verzetten en zelf het tegenovergestelde gedrag te vertonen. Met als doel het probleem op te lossen: je verdrietige kind weer blij te maken of je angstige kind van zijn angst af te helpen.

Meevoelen en spiegelen

Meevoelen is een veel betere strategie. Want dan voelt je kind zich erkend. Daarvoor heb je geduld nodig. Het is namelijk best lastig om niet in te grijpen als je je kind ziet worstelen met zijn emoties. Wat je wel kunt doen, is de emoties van je kind spiegelen. Laat je kind zien dat jij je net zo voelt als hij. In feite is dat een hele natuurlijke reactie, maar vaak denken ouders dat ze dat uit opvoedingskundig oogpunt beter niet kunnen doen. Toch is spiegelen een hele goede manier om te laten zien dat je je kind begrijpt en dat je met hem meevoelt. Door jouw spiegelende gedrag voelt hij zich erkend.

Alle emoties zijn oké

Let er eens op of er binnen jouw gezin ook emoties taboe zijn. Mag je zoon huilen? Of zeg je tegen hem dat ‘grote jongens niet huilen’? Mag je dochter agressief of luidruchtig zijn? Of ‘past dat niet bij een meisje’? Elke cultuur, elke laag van de bevolking en elk gezin kent zo zijn ‘taboe-emotie’. In sommige gezinnen mag je niet trots zijn op jezelf, in andere gezinnen mag je niet onzeker zijn of boos worden. Maar het heeft geen zin om emoties als ‘fout’ of ‘goed’ te bestempelen. Emoties zijn er nu eenmaal. Laat je kind dus gerust voelen wat hij voelt.

Door de emoties van je kind te censureren, zeggen we – zonder zoveel woorden te gebruiken – dat het kind niet klopt. Het deugt niet. Het voelt iets anders dan wat het op dat moment zou moeten voelen. En welke les trekt het kind daaruit? Dat het die emotie maar het beste niet meer kan voelen, omdat het anders niet voldoet.

Wat kun je doen?

Hoe kun je het lastige gedrag van je kind door zijn emoties te erkennen? Bijvoorbeeld door versterkt te spiegelen en door je kind om hulp te vragen.

Versterkt spiegelen

Je kunt de emotie van je kind laten kantelen door zelf een versterkte vorm van die emotie te laten zien. Is je kind verdrietig? Dan ben jij ineens nog verdrietiger. Is je kind bang? Dan word jij plotseling twee keer zo bang. Hoe je kind hierop reageert, is altijd verrassend. Vaak vergeet hij zijn eigen emotie en begint hij jou te troosten. Of moet hij lachen om zijn eigen verdriet.

Tips waarmee jouw kind leert omgaan met zijn emoties

Hieronder vind je tips die jou helpen om jouw kind te leren omgaan met zijn emoties:

Laat je kind merken dat je zijn behoefte begrijpt.

Ook al denk jij: waar gaat dit over, hier hoef je toch niet zo’n drama van te maken? Benoem de behoefte van je kind: ‘Stom hè, je had nog zo graag langer willen computeren’. Je zult merken dat je kind sneller omschakelt als het zich begrepen voelt.

Geef woorden aan wat jouw kind voelt.

Zeg: ‘Volgens mij voel jij je verdrietig omdat je niet kunt spelen’. Zo leert je kind zijn emoties te herkennen en verwoorden.

Leer je kind de signalen te herkennen van een boze bui of stress.

Vraag: ‘Wat merk je aan jezelf als je boos of verdrietig wordt?’ en ‘Hoe voel je dat?’. Maak een emotiemeter en zet aan de ene kant ‘kalm’ en aan de andere kant ‘boos’ of een andere emotie. Maak tussenstapjes en bespreek wat je kind bij ieder stapje gaat doen om te kalmeren.

Benoem af en toe je eigen emoties: 

‘Ik voel me best zenuwachtig voor mijn presentatie’.

Help jouw kind positief te denken:

Vaak zijn je gedachten de oorzaak van wat je voelt. Als je dat weet, kun je gedachten denken die je helpen om je goed te voelen.

Reflecteer op jezelf:

Hoe ga jij om met je emoties en welk voorbeeld geef jij je kind in het omgaan met emoties? Geef jezelf erkenning, soms voel je je ongelukkig en dat hoort erbij. Zo leert je kind dat iedereen zich weleens niet fijn voelt en hoe je daarmee omgaat.

Tijd & rust

Er is tijd en rust nodig (meer nog dan bij andere kinderen) om diepgaand na te denken en zodoende alle emoties en ervaringen te verwerken. Als hiervoor onvoldoende gelegenheid is, zal een gevoelig kind sneller overprikkeld raken.

Benoemen

Een belangrijk onderdeel bij het verwerken van emoties is deze benoemen. Door het duiden van gevoelens neemt de lading ervan af en de ontspanning toe. Leer je kind zijn emoties te onderscheiden en benoemen.

Erkennen

Erken alle gevoelens van je kind! Dit betekent dat je je kind (verbaal en non-verbaal) laat merken dat hij mag voelen wat hij voelt. Dat klinkt eenvoudig en toch is dat niet altijd even makkelijk voor veel ouders. Dat heeft alles te maken met het feit dat wij er vaak ook niet mee opgegroeid zijn. “Je hoeft niet bang te zijn” of “Het is maar een schrammetje”. Hoe goed dit ook bedoeld is, je emoties worden ermee ontkend en dat maakt onzeker. Probeer dus zo veel als mogelijk de gevoelens van je kind te erkennen. Je zult verbaasd zijn hoe snel de emoties ook weer doorstromen!

Timing

Met je kind praten over z’n gevoelens en ervaringen, helpt om deze te verwerken. Kies echter wel het juiste moment! Als je kind net uit school komt en bomvol zit met alle indrukken van overdag, dan kan het niet goed praten. Sterker nog; jouw goed bedoelde vragen zijn dan gewoon te veel en vullen zijn volle emmer nog meer. Benoem op dit moment liever alleen kort wat je ziet (“Je hebt een drukke dag gehad, hé”) en geef je kind een cooling down. Later op de dag, als je kind weer wat bij gekomen is, kan je samen de dag door nemen.

Help ze begrijpen, want begrijpen = verwerken

Soms kunnen kinderen ook hulp gebruiken om hun emoties te begrijpen. Zo zei een meisje in mijn praktijk eens: “Het was best een leuke dag vandaag op school. Maar waarom voel ik me dan niet blij?” Samen hebben we de kluwen aan emoties die ze die dag ervaren had ontward. Het inzicht dat ze hierbij kreeg en mijn erkenning hielpen haar om het te begrijpen en verwerken. En nogmaals: begrijpen is belangrijk voor hoog sensitieve kinderen, want dit is nodig om het vervolgens te verwerken en een plekje te geven.

Geef ze de ruimte!

Emoties moeten door kunnen stromen, zeker ‘grote’ emoties. Dat betekent dat het belangrijk is om er de ruimte aan te geven en ze op een constructieve manier te uiten. Doen we dat niet dan blijven ze aanwezig in je systeem en krijgen we te maken met opgestapelde emoties. En vroeg of laat explodeert de boel. Of je krijgt lichamelijke klachten.

Leef het goede voorbeeld voor

Kinderen leren het meest van hoe hun ouders hun leven voorleven. Dit betekent dat als wij wensen dat onze kinderen op een constructieve manier met hun emoties omgaan en we doen dat zelf niet, de les niet echt geleerd wordt. Ga de uitdaging dus ook zelf aan en probeer dagelijks even stil te staan bij wat je allemaal gevoeld hebt. Er hoeft niet altijd een hele analyse te volgen. Door er even bij stil te staan, ze te doorvoelen en te erkennen, kunnen ze ook weer doorstromen.

Maak nu meteen afspraak voor een gratis Kennismakingsgesprek

Wil je begeleiding bij het proces waar jij of jullie samen in zitten dat kan.

Soms is ook een professioneel steuntje in de rug nodig om weer uit het dal te klimmen. Wanneer de tijd daarvoor rijp is bepaal je helemaal zelf.

Met een kennismakingsgesprek kun je dit onderzoeken.

Heb je nog vragen of wil je onderzoeken of Heart Connection iets voor je kan betekenen vraag dan naar een gratis kennismakingsgesprek. https://heartconnection.nl/gratis-gesprek

Dit gesprek biedt de gelegenheid om vrijblijvend kennis te maken en te kijken of het klikt. Het kennismakingsgesprek is bedoeld te onderzoeken waar je hulp bij nodig hebt en of Heart Connection je de juiste hulp kan bieden. Een kennismakingsgesprek duurt een uur tot 1,5 uur.

Aarzel niet om contact op te nemen.

Gratis kennismaking en verkenning hulpvraag

Heart Connection

Peter(PLAM) van der Ven

Lilia(LV) van der Ven-Rayos

LoopbaanCoach & LifeCoach

Relatietherapie & Gezinstherapie

Email:     plamvdven@outlook.com

Website: www.heartconnection.nl

06-51404331